Diary 1

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18

Heimgekehrt, sah ich, daß ich auf Seite 6. stehen geblie­ben bin, und ich hatte 22. Seiten. — Durch Ihre Ungeduld haben Sie nur Ansätze kennen gelernt = wo, und wie die Idee zu blühen anfängt, das haben Sie nicht mehr erfahren. — Schadet nichts. — Erstens erwartete ich keine so= fortige Bekeh­rung. — Zweitens steht mein Plan durch= aus nicht auf Ihren zwei Augen. — Wol hätte ich Sie als eine vorhandene und bekann= te Kraft der Kürze wegen gern benützt. — Aber Sie wären eben nur die Kraft gewesen, mit der ich be= gonnen hätte. — Es giebt Andere.—Es giebt endlich und vor Allem die Masse der Juden, zu der ich den Weg zu finden wißen werde. — Diese Feder ist eine Macht. — Sie werden sich davon über­zeugen, wenn ich bei Leben und Gesundheit bleibe – eine Einschränkung, die ja Sie selbst auch bei Ihrem Werk machen müßen. — Sie sind der große Geldjude, ich bin der Geistes= jude. — Daher kommen die Verschiedenheiten unserer Mittel und Wege. —Be­merken Sie, daß Sie von meinen Versuchen noch nichts hören konnten, weil der erste eben bei Ihnen, an Ihnen stattfand.— Ich komme. —

On returning home I found that I had stopped on page 6, and yet I had 22 pages. Due to your impatience you heard only the beginning; where and how my idea begins to blossom you did not get to hear.

 

No matter. In the first place, I didn’t expect an immediate conversion. Furthermore, my plan certainly does not depend on you alone.

 

True, for the sake of speed I would have liked to use you as an available force and a known quantity. But you would have been only the power I would have started with. There are others.

 

There are, ultimately and above all, the Jewish masses, and I shall know how to get across to them.

 

This pen is a power. You will be convinced of it if I stay alive and healthy—a reservation which you too must make with regard to your own activities.

 

You are the big Jew of money, I am the Jew of the spirit. Hence the divergence between our means and methods. Note that you could not have heard of my attempts as yet, because the first one just took place in your house, on you. I am on my way.

בשובי הביתה ראיתי שהפסקתי בעמוד 6, והיו לי 22 עמודים. בגלל קוצר הרוח שלך שמעת רק דברי מבוא, ואילו היכן ואיך יתחיל הרעיון לקבל צורה, דבר זה לא נודע לך. 

לא נורא. ראשית, אין אני מצפה שתשנה את דעותיך מיד. שנית, אין תוכניתי תלויה בשום פנים בך בלבד.

אמנם הייתי משתמש בך ברצון, לשם קיצור הדרך, בתור גורם קיים שיש לו מוניטין. ואולם לא היית אלא הגורם שהייתי מתחיל בו. יש גם אחרים, ויש סוף כל סוף ובראש ובראשונה המון היהודים שאדע לפלס לי את הדרך אליהם.

העט הזה הוא בבחינת מעצמה. תיווכח בזה, אם אשאר בחיים ובריאותי תעמוד לי — מגבלה שגם אתה צריך להביא בחשבון במפעל שלך. 

אתה היהודי הגדול של הממון, אני יהודי־הרוח. מכאן השוני בינינו באמצעים ובדרכים. לתשומת לבך, לא יכולת לשמוע דבר על ניסיונותי, שהרי הראשון נערך זה עתה אצלך, אתך. בוא אבוא.

P. 46